برگزاری دوره آموزشی مهارت کنترل خشم برای مددکاران اجتماعی

به گزارش روابط عمومی معاونت درمان، با عنایت به برنامه‌ریزی‌های این معاونت در راستای برگزاری دوره‌های آموزشی مطابق با تقویم آموزشی مددکاری اجتماعی در سال 1403 و لزوم آشنایی با مقوله خشم و توانمندی در مدیریت آن که یکی از مباحث مهم مورد نیاز بشر در دنیای پر استرس کنونی است، دوره آموزشی مهارت کنترل خشم با تدریس دکتر داوود هزاره‌ای، روانشناس کلینیک مشاوره و بهداشت روانی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران در روزهای یکشنبه 2 دی و 9 دی‌ 1403 در معاونت درمان برگزار شد.

دکتر هزاره‌ای با اشاره به کارکرد تکاملی هیجان‌ها ظرفیت‌های تکامل را در سه محور اصلی فیزیولوژیکی، شناختی و هیجانی طبقه‌بندی کرد. همچنین وی ضمن تشریح اصول پنج‌گانه در شناخت تکاملی هیجان‌ها به توضیح در خصوص ظرفی‌های هیجانی پایه، نظیر ترس، شرم، خشم، غم، گناه، نفرت، شادی و محبت یا عشق و کارکرد تکاملی آن ها پرداخت.

دکتر هزاره‌ای در توضیح عوامل موثر در یادگیری هیجان‌ها؛ تجربه‌های مستقیم فرد، تجربه جانشینی و نیز آموزش کلامی را که با افزایش سن تأثیر آن در یادگیری هیجانات بیشتر می‌شود، امری مهم خواند و بیان کرد: از هشت هیجان پایه، شش هیجان منفی بوده و نتیجه این است که هیجانات منفی در مقایسه با هیجانات مثبت، از نظر تکاملی سودمندترند. اگر سودمند نبودند، بقا پیدا نمی‌کردند. در این راستا می‌توان به ترس بعنوان یکی از هیجان‌های منفی اشاره کرد که سبب شناسایی خطر شده و بقا را بیشتر می‌کند.

وی در ادامه با بیان اصل دوم که هیجان‌ها دارای کارکرد انگیزشی هستند، آن ها را به دو نوع فعال ساز و بازدارنده تقسیم کرد و گفت: هرگاه هیجان‌ها از تعادل و تناسب خود خارج شوند، نیازمند مدیریت هستند. مدیریت خشم همان درمان خشم محسوب می‌شود. در روان‌درمانی، هدف این است که سطح تجربه یک پدیده را به تناسب و تعادل اولیه برگردانیم. از آنجایی که خشم مثل همه هیجان‌ها از منحنی U وارونه تبعیت می‌کند از صفر شروع شده و به نقطه 50 درصدی می‌رسد که بهترین حالت تجربه خشم در این سطح می‌باشد. زمانی که خشم از نقطه 50 درصدی می‌گذرد، دیگر قابل کنترل نیست زیرا در این هنگام کورتکس مغز غیر فعال می‌شود. خشم زمانی قابل کنترل بوده که رابطه بین لایه میانی مغز و کورتکس بین 0 تا 50 درصد باشد. به عبارتی دیگر عالی‌ترین کارکرد میزان تجربه یک هیجان بین میانگین 0 تا 100 است؛ از این رو کارکرد هیجان در حد تعادل به اوج خود می‌رسد.

دکتر هزاره‌ای در خصوص مدیریت خشم گفت: هدف مدیریت خشم جلوگیری از خصومت و پرخاشگری است و بالای 70 درصد از مراجعین به روانشناسان و مددکاران اجتماعی به مدیریت خشم نیاز دارند.

وی ضمن تشریح مراحل هفت‌گانه مدیریت خشم به استفاده از "تکنیک صندلی خالی" اشاره و بیان کرد: خشم هیجانی است که نه باید سرکوب شود و نه باید مخرب اعمال شود. خشم بایستی به گونه‌ای سازنده ابراز شده و لازمه ابراز سازنده آن این است که بستر آن آماده شود. در ادامه به نحوه ابراز سازنده خشم و مراحل آن و نیز پرسشنامه خشم اسپیلبرگر، روش نمره‌گذاری و تفسیر آن پرداخته شد.