افسردگی در سالمندان

افسردگی غالباً دیرتر از اختلالات جسمی بهبود می‌یابد.طبق گزارش مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها افسردگی در حدود یک تا پنج درصد از افراد سالخورده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. هم چنین آمار آن در سالمندانی که به مراقبت‌های خانگی نیاز دارند، 13.5درصد و در بیماران مسن‌تر 11.5درصد است.
افراد مسن در معرض خطر تشخیص نادرست و عدم درمان هستند زیرا برخی از علائم آن ها می‌توانند مسائل مربوط به سن را تقلید کنند. علائم همچنین می‌تواند به اشتباه با سایر بیماری‌ها، داروها یا تغییرات زندگی نسبت داده شود. بیماران سالخورده همچنین ممکن است تمایلی به صحبت در مورد احساسات خود نداشته باشند یا نفهمند که علائم جسمیشان می‌تواند نشانه افسردگی در سالمندان باشد. برای افراد مسن که به تنهایی زندگی می‌کنند، انزوا می تواند تشخیص این بیماری را دشوار کند.

افسردگی چیست؟

اختلالی که موجب به‌هم خوردن زندگی طبیعی فرد و به‌وجود آمدن احساسات منفی در او می‌شود، افسردگی نام دارد. این احساسات منفی می‌تواند شامل اضطراب، یاس و ناامیدی، عصبانیت و… باشد که بر عمل، احساس و فکر فرد تاثیر می‌گذارد. درصورت بروز این اختلال، بیمار باید بداند علائم و احساساتی که تجربه می‌کند فقط به دلیل بیماری بوده و قابل درمان است. درصورتی که علائم افسردگی در سالمند بیش‌تر از دو هفته طول بکشد، حتما باید وضعیت او را با یک متخصص در میان بگذارید.

علل افسردگی در افراد مسن

هرچه پیرتر می‌شویم، اغلب با تغییرات قابل توجهی در زندگی روبرو هستیم که می‌تواند خطر افسردگی را افزایش دهد که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

    1-مشکلات سلامتی: بیماری و ناتوانی، درد مزمن یا شدید، افت شناختی، آسیب دیدن ظاهر بدن به دلیل جراحی، بیماری و یا تصادف، همگی می‌توانند در افسردگی نقش داشته باشند.

    2-تنهایی و انزوا: عواملی مانند زندگی به تنهایی، از دست دادن اعضای خانواده به دلیل مرگ و میر یا جابجایی، کاهش تحرک ناشی از بیماری یا از بین رفتن توانایی هایی مثل رانندگی می‌تواند باعث افسردگی در سالمندان شود.

    3-کاهش حس هدف: بازنشستگی می‌تواند از دست دادن هویت، وضعیت، اعتماد به نفس و امنیت مالی را با خود به همراه داشته و خطر افسردگی را افزایش دهد. بروز محدودیت های جسمی در انجام فعالیت‌هایی که قبلاً داشتید نیز می‌تواند بر احساس هدف تأثیر بگذارد.

    4-ترس: این موارد شامل ترس از مرگ و همچنین نگرانی از مشکلات مالی یا بیماری‌ها است.

    5-سوگواری برای عزیزان از دست رفته: مرگ دوستان، اعضای خانواده و حیوانات خانگی یا از دست دان همسر یا شریک زندگی علل شایع افسردگی در بزرگسالان مسن است.

افسردگی اغلب در افراد مسن کمتر شناخته شده  وبالطبع تحت درمان قرار نمی‌گیرد. بدون درمان، افسردگی در سالمندان می‌تواند توانایی فرد را در عملکرد و لذت بردن از زندگی را مختل کند و منجربه از دست دادن  سلامت او شود. در مقایسه با بزرگسالان مسن بدون افسردگی، افراد مبتلا به آن اغلب به مراقبت‌های بیشتری در زندگی روزمره نیاز دارند. افسردگی غالباً دیرتر از اختلالات جسمی بهبود می‌یابد.

مراقبت دقیق از سالمند، باعث می شود علائم و نشانه‌های افسردگی را سریع تر تشخیص داده و به درمان فوری کمک خواهد کرد. موارد زیر برای آگاهی از این که سالمند دچار افسردگی شده یا خیر در نظر داشته باشید:

رفتار

کندی عمومی یا بیقراری
غفلت از انجام مسئولیت‌ها و مراقبت از خود
عقب نشینی از خانواده و دوستان
روز به روز توانایی عملکرد کاهش می‌یابد
سردرگمی، نگرانی و آشفتگی
عدم توانایی در یافتن لذت در هر فعالیت
انکار احساسات افسردگی به عنوان مکانیسم دفاعی

اندیشه‌ها

بی تفاوتی
از دست دادن عزت نفس
افکار خودکشی مداوم
نظرات منفی مانند "من باعث شکست هستم، این تقصیر من است" یا "زندگی ارزش زنده بودن ندارد"
نگرانی‌های بیش از حد در مورد وضعیت مالی
تغییر در درک وضعیت خانواده

احساسات
تحریک پذیری که ممکن است عصبانیت یا پرخاشگری باشد
غم، ناامیدی یا پوچی
زیاده روی کردن
احساس بی ارزشی یا گناه

علائم جسمی

تغییر در مدت خوابیدن
تمام مدت احساس خستگی کردن
حرکت کند
مشکلات حافظه
سردردهای غیر قابل توضیح، کمردرد، درد یا شکایات مشابه
ناراحتی‌های گوارشی، حالت تهوع، تغییر در عادات روده
از دست دادن یا تغییر اشتها
کاهش یا افزایش وزن

افسردگی در سالمندان به عنوان عوارض دارو:

علائم افسردگی در سالمندان همچنین می‌تواند به عنوان یک عارضه جانبی بسیاری از داروهای معمول ایجاد شود. با اینکه عوارض جانبی داروهای وابسته به خلق و خو ممکن است بر هر کسی تأثیر بگذارد، بزرگسالان مسن حساس‌تر هستند زیرا با افزایش سن، بدن در متابولیزه و پردازش داروها کارآیی کمتری دارد. فردمراقب سالمند بیمار با تشخیص به موقع علائم ناشی از عوارض داروها از بروز افسردگی در سالمند جلوگیری خواهد کرد..

 

داروهایی که می‌توانند افسردگی را ایجاد کرده یا بدتر کنند عبارتند از:

داروهای فشار خون مانند کلونیدین
مسدود کننده‌های بتا به عنوان مثال ایندرال
داروهایی برای درمان کلسترول بالا به عنوان مثال لیپیتور
مسدود کننده‌های کانال کلسیم مثا وراپامیل
داروهای درمان بیماری پارکینسون
قرص خواب
داروهای قلب حاوی رزرپین
استروئیدها به عنوان مثال کورتیزون و پردنیزون
داروهای ضد درد و داروهای آرتروز
استروژن‌ها
داروهای آنتی کولینرژیک که برای درمان اختلالات دستگاه گوارش استفاده می‌شود

پیشگیری از افسردگی

با توجه به عوارض افسردگی، بهتر است از مبتلا شدن سالمند به آن جلوگیری کنید. نیاز نیست کار سختی انجام دهید؛ زیرا نسخه روانشناسان در این زمینه، حضور سالمند در اجتماع است. روابط خانوادگی و حضور در اجتماع، تا حد زیادی از مبتلا شدن افراد به افسردگی جلوگیری می‌کند. اعضای خانواده و پرستار سالمند می‌توانند برنامه مناسبی برای دورهمی‌های خانوادگی یا دوستانه در نظر گرفته و سالمند را برای حضور در این میهمانی‌ها تشویق کنند.
از دیگر موارد تاثیرگذار در کاهش ابتلا به افسردگی، داشتن یک رژیم غذایی مناسب است. یک برنامه غذایی سالم علاوه برجلوگیری از ابتلا به افسردگی می‌تواند از بروز خیلی از بیماری‌های دیگر جلوگیری کند. پرستار سالمند باید برنامه منظمی برای فعالیت بدنی و ورزش سالمند نیز در نظر بگیرد. از طرفی انجام کار‌هایی که به سلامت روحی و روانی سالمند کمک می‌کند را در برنامه روزانه او بگنجاند. بدین منظور باید او را به انجام فعالیت‌های مورد علاقه و گاهی انجام فعالیت‌های جدید تشویق کند. برای مثال در انجام کار‌هایی مثل خرید، رفتن به پارک، پیاده روی و… با او همراه شود.

دمانس و افسردگی

به نظر می‌رسد که افسردگی از هر 5 نفر مبتلا به زوال عقل 1 نفر را تحت تأثیر قرار داده است. هنگامی که زوال عقل و افسردگی با هم اتفاق می‌افتد ممکن است تمایز بین آنها دشوار باشد زیرا علائم و نشانه‌ها مشابه هستند. اما زوال عقل و افسردگی شرایط بسیار مختلفی از هم دارند که نیاز به پاسخ و درمان متفاوت دارند، بنابراین ارزیابی دقیق توسط یک متخصص توصیه می‌شود. در ادامه به تفاوت نشانه‌های این دو بیماری می‌پردازیم:

افسردگی

بیماران می‌توانند تاریخ و زمان صحیح را بیان کنند
بیماران در تمرکز مشکل دارند
مهارت‌های زبان و حرکات فرد کند اما نرمال است
بیماران در مورد مشکلات حافظه و سردرگمی توجه و نگرانی دارند

دمانس

بیماران گیج می‌شوند و ممکن است گم شوند و موقعیت جغرافیایی خود را به درستی تشخیص ندهند
بیماران با حافظه کوتاه مدت مبارزه می‌کنند.
مهارت های نوشتاری، صحبت کردن و زبان مختل است.

 

تاثیر افسردگی بر سلامت سالمندان

شاید تاثیرات روحی و روانی ابتلا به افسردگی اهمیت زیادی داشته باشد؛ اما نمی‌توان از اثرات جسمی آن غافل شد. این اختلال موجب مشکلاتی در تغذیه خواهد شد، از طرفی موجب کاهش سیستم ایمنی بدن و در نهایت قرار گرفتن در معرض بیماری‌های عفونی می‌شود. تشدید بیماری‌هایی مثل دیابت، آلزایمر و سرطان را و تاخیر در بهبود بیماری‌ها از دیگر عوارض ابتلا به افسردگی است. در مواردی ممکن است سالمند بیمار دست به خودکشی بزند. محققان، افسردگی را به عنوان دومین دلیل خودکشی در افراد شناسایی کرده‌اند.

درمان افسردگی در سالخوردگان با کمک پرستار سالمند

این یک باور غلط است که فکر کنید بعد از یک سن خاص بزرگسالان مسن نمی‌توانند مهارت‌های جدیدی یاد بگیرند. آنها باید فعالیت‌های جدید را امتحان کرده و یا تغییر تازه‌ای در سبک زندگی خود ایجاد کنند. حقیقت این است که مغز انسان هرگز دست از تغییر برنمی‌دارد، بنابراین برای یک فرد سالمند، به اندازه یک جوان، یادگیری چیزهای جدید و سازگاری با ایده‌های نو در بهبودی از افسردگی کمک می‌کند. غلبه بر افسردگی در سالمندان شامل یافتن چیزهای جدیدی است که از آن لذت می‌برید، یادگیری انطباق با تغییر، فعال ماندن از نظر جسمی و اجتماعی و احساس ارتباط با جامعه و عزیزان. در ادامه به مواردی که به درمان فرد سالمند کمک می‌کند می‌پردازیم:

با افراد دیگر در ارتباط باشید

اگر سالمند عزیزتان افسرده است، ممکن است که بخواهد کاری انجام ندهد یا کسی را نبیند. اما ادامه یافتن انزوا فقط افسردگی در سالمندان را بدتر می‌کند. به تنهایی، حفظ چشم انداز و حفظ تلاش مورد نیاز برای مقابله با افسردگی می‌تواند دشوار باشد. به همین دلیل است که باید برای فرد سالمند ازمسائل پشتیبانی حمایت کنید، بنابراین باید تلاش کنید تا زمان تنها بودن سالمند عزیزتان را محدود کنید. اگر نمی‌توانید برای معاشرت بیرون بروید، عزیزان را دعوت کنید تا شما را ملاقات کنند یا از طریق تلفن یا تماس تصویری در ارتباط باشید. مراقبت از سالمند در منزل با همراهی، پرستاری و بر قراری ارتباط صحیح با او می‌تواند روحیه بهتری برایش ایجاد کند.

پیدا کردن معنی و هدف زندگی

برای غلبه بر افسردگی در سالمندان و جلوگیری از بازگشت آن، مهم است که فرد سالمند همچنان احساس اشتیاق داشته باشد و از یک هدف محکم در زندگی لذت ببرد. با افزایش سن‌، زندگی تغییر می‌کند و چیزهایی را که قبلاً وقت فرد را اشغال کرده بودند از دست بدهد. بازنشستگی، از دست دادن دوستان یا عزیزان نزدیک، و تغییر در امور مالی، وضعیت و یا سلامت جسمی می‌تواند بر روحیه، اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی سالمند تأثیر بگذارد. اما هنوز روش‌های زیادی وجود دارد که می‌تواند معنای جدیدی برای سالمند عزیزتان در زندگی ایجاد کند.

عادات سالم را اتخاذ کنید

تحقیقات نشان می‌دهد که فعالیت بدنی حتی برای افسردگی اساسی می‌تواند مزایای افزایش خلق و خوی فرد را فراهم کند. ورزش یک روش درمانی قدرتمند افسردگی در سالمندان است. در حقیقت، تحقیقات نشان می‌دهد که ورزش می‌تواند به همان اندازه داروهای ضد افسردگی‌مؤثر باشد. هر چیزی که سالمند را به حرکت وادارد کمک می‌کند. به دنبال راه های کوچک برای اضافه کردن حرکات بیشتر در روز وی باشید. حتی اگر بیمار، ضعیف یا ناتوان است، بسیاری از تمرینات ایمن وجود دارد که می‌تواند برای تقویت قدرت و تقویت روحیه وی استفاده شود. پرستاری از سالمند در منزل به او کمک خواهد کرد تا فعالیت‌های بدنی مناسبی اتخاذ کند.

هم چنین پیروی از یک رژیم غذایی درست و هدفمند از بروز ابتلا به افسردگی جلوگیری می‌کند. مطالعه‌ای در سال 2018 در رابطه با تحقیقاتی روی سالمندان منتشر شده است که پس از رعایت از یک رژیم غذایی مدیترانه‌ای که بر میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و چربی‌های سالم تاًکید دارد به کاهش خطر ابتلا به افسردگی در ارتباط بود.

 خواب با کیفیت

بسیاری از افراد مسن با مشکلات خواب بخصوص بی‌خوابی دست و پنجه نرم می‌کنند. اما کمبود خواب افسردگی را بدتر می‌کند. سالمند عزیزتان هر شب باید بین 7 تا 9 ساعت خواب داشته باشد. پرستاری از سالمند در منزل می‌تواند با منع از استفاده از الکل و کافئین، نگه داشتن یک برنامه منظم خواب و بیدار شدن از خواب و اطمینان از اینکه اتاق خواب تاریک، ساکت و خنک است، به او کمک کند تا خواب بهتری داشته باشد.

زمانی از روز را زیر نور آفتاب باشد

نور خورشید می‌تواند با افزایش سطح سروتونین به بهبود روحیه فرد سالمند و مقابله با اختلال عاطفی فصلی کمک کند. هر زمان ممکن باشد، در ساعاتی از روز به بیرون برود و حداقل پانزده دقیقه در روز خود را در معرض آفتاب قرار دهد. پرستار سالمند بیمار با تشویق و همراهی او زیر نظر روان شناس نقش مؤثری در روند بهبودی او دارد.